این روزها که ویروس کرونا بیش از ۲۰۰ کشور دنیا رو درگیر نبردی ناشناخته کرده و به طرز عجیبی سلامت و جان انسان ها و اقتصاد کشورها را تحت تاثیر یکه تازی های خود قرار داده، هستند انسان هایی که در پذیرش سختی ها و مخاطرات شرایط موجود سعی در ثبات در عرصه های مختلف کشور دارند. پزشکان، پرستاران و کادر درمانی بیمارستان ها که از ایشان به عنوان مدافعان سلامت یاد می شود و کارکنان بانک ها که مدافعان امور اقتصادی کشور هستند، مصداق بارز این عرصه اند. اما هستند مدافعان دیگری که برای ثبات و پایداری صنعت برق کشور در این شرایط سخت تلاش می کنند و کمتر از آنها صحبت می شود. ایشان \”مدافعان پایداری صنعت برق کشور\” هستند.
اما نوروز ۹۹ خبرهای خوشی هم با خودش به همراه داشت. خبر سنکرون واحد های بخار نیروگاه های سیکل ترکیبی عسلویه همزمان با مبعث رسول اکرم (ص) و نیروگاه پرند مصادف با روز جمهوری اسلامی ایران در دوازدهم فروردین، با استفاده از سامانه بومی اتوماسیون و کنترل فرایند مپنا برای اولین بار با این ابعاد در کشور.
این موضوع را بهانه ای کردیم تا بنشینیم پای صحبت های مهندس رشیدی، مدیر مهندسی کنترل شرکت برق و کنترل مپنا.
آقای مهندس ضمن تبریک سال جدید و همچنین اخبار مسرت بخش سنکرون نیروگاه های عسلویه و پرند، اولین سوال را با شرایط خاص کشور و بیماری کرونا شروع می کنیم.
بنده هم سال جدید و فرا رسیدن بهار طبیعت را خدمت همکاران عزیزم در شرکت مکو و گروه مپنا شاد باش عرض می کنم و سنکرون این دو نیروگاه را به ملت شریف ایران تبریک می گویم. همانطور که می دانیم اواخر سال گذشته کشورهای آسیایی و پس از آن اروپا درگیر ویروس کوید ۱۹ شدند که منجر به کاهش نیروهای کاری در محل شرکت ها و دورکاری و تعطیلی برخی مراکز صنعتی شد. در عرصه صنعت برق نیز پروژه هایی بودند که باید در زمان مقرر به بهره برداری می رسیدند. در این برهه حساس مهندسان جوان ما با تصمیمی که نشان از اراده آنان برای انجام تعهدات بود با دوری از خانواده و به جان خریدن مخاطرات بیماری مذکور، در حالیکه بیش از چند ده روز در اتاق کنترل نیروگاه مستقر شدند و هیچگونه ترددی به خارج از سایت نداشتند، این دو نیروگاه را سنکرون و در شبکه سراسری قرار دادند. لذا به نظر من نامیدن آن ها به عنوان \”مدافعان پایداری صنعت برق کشور\” عنوان شایسته ای است که می تواند باعث دلگرمی و افتخار باشد.
اولین واحد بخار در نیروگاه عسلویه و دومین آن در نیروگاه پرند به فاصله کمی از هم سنکرون شدند.
بله، واحد اول بخار سیکل ترکیبی نیروگاه عسلویه هم زمان با مبعث پیامبر گرامی اسلام (ص) و در روزهای آغازین بهار طبیعت و همچنین واحد سوم بخار سیکل ترکیبی نیروگاه پرند، همزمان با ۱۲ فروردین که روز جمهوری اسلامی ایران نیز بود، به دست متخصصان جوان و متعهد گروه مپنا و با بکارگیری سامانه بومی MAPCS راه اندازی و با شبکه سراسری کشور سنکرون شد. اهمیت این موضوع این است که استفاده از این سیستم کنترل برای اولین بار در واحدهای بخار انجام می شد.
لطفا در این باره بیشتر توضیح بدهید.
پس از موفقیت در راه اندازی واحدهای نیروگاه های گازی با سامانه اتوماسیون و کنترل فرآیند مپنا که به اختصار MAPCS نامیده می شود، علیرغم شرایط ویژه حاکم بر کشور بر اثر شیوع کوید ۱۹ و مخاطرات ابتلای تیم های راه اندازی شامل تیم های مهندسی کنترل، مپ سی اس، الکتریک و تجهیزات کمکی برق بر آن شدیم واحد های بخار نیروگاه ها را با بهره بردن از تجربیات راه اندازی این سامانه در نیروگاه حیدریه نجف اشرف در عراق و نیروگاه غرب کارون در ایران، با این سامانه راه اندازی کنیم. از این رو نیروگاه های عسلویه، پرند و طوس در دستور کار قرار گرفت.
با توجه به شرایط ویژه سایت عسلویه، برنامه ریزی اولیه برای مدت ۴ الی ۵ ماه انجام گرفت. اما بنا بر ضرورت این زمانبندی فشرده تر شده و برای ۳ ماه و نهایت ۲ ماه بسیار بسیار فشرده برنامه ریزی شد. لازم است ذکر کنم در بهترین شرایط با استفاده از سامانه های مشابه خارجی، زمانبندی برای سنکرون حداقل ۵ ماه است.
این شرایط برای نیروگاه پرند متفاوت تر بود. به این معنی که راه اندازی و کامیشنینک واحد سوم نیروگاه پرند از سال قبل شروع شده بود و به عنوان پایه و اساس واحدهای بخار با سیستم کنترل بومی MAPCS شناخته می شود. این نیروگاه نیز پس از طی مراحل بسیار پیچیده و حساس در شرایطی مشابه عسلویه مورد بهره برداری قرار گرفت.
به نظر شما آیا می توان گفت کشور ایران نیز به تکنولوژی سامانه های کنترل واحدهای بخار دست یافته است؟
به اعتقاد بنده باید گفت برگ زرین دیگری در سومین روز از سال جدید برای گروه مپنا ورق خورده است و علت آن اعتماد به دانش و تخصص مهندسان جوان ایرانی این گروه است. ثمره این اعتماد قرار گرفتن ایران در زمره کشورهای دارای تکنولوژی و دانش فنی سامانه های کنترل واحد های بخار سیکل ترکیبی نیروگاهی است. همچنین مهمترین صادرات خدمات مهندسی کشور به زودی با استفاده از این سامانه به مرحله بهره برداری خواهد رسید.
در توضیحاتتان چندبار به شرایط سخت اشاره کردید. بفرمائید این شرایط سخت چه چیز بود؟
خوب ببینید کشور دچار یک بیماری ناشناخته و کاملا مسری قرار گرفته بود. سرعت انتشار نگران کننده بود. زمان به سرعت می گذشت و باید تصمیم گیری می شد. همه جا صحبت از عدم رفت و آمد به منظور قطع زنجیره انتقال ویروس می شد. به لحاظ امکانات پیشگیری هم در اوایل در مضیقه بودیم. به همین خاطر برای اعزام سوپروایزر به سایت محدودیت داشتیم. این مسئله به تیم های عملیات راه اندازی فشار مضاعف وارد می کرد که می توانست باعث کندی پروژه و تاخیر در زمان راه اندازی شود.
با همت همکاران واحد HSE گروه مپنا که مدام محیط را به صورت منظم ضدعفونی می کردند و بیشتر پیمانکارها را از سایت خارج کرده بودند، زمان راه اندازی و سنکرون واحد بخار نیروگاه عسلویه در کمتر از ۳ ماه به ثبت رسید. نکته حائز اهمیت ذکر این مطلب است که بسیاری از زیر سامانه و فلسفه های کنترلی خاص در این دو پروژه برای اولین بار اجرا می شدند.
از دیگر تمهیداتی که برای انجام این پروژه به کار بستیم ایجاد شیفت های طولانی بود. همچنین محدودیت خروج از سایت و تردد به محل اسکان حتی در زمان و لحظه تحویل سال هم ادامه داشت و همکاران شرکت مکو و سایر شرکت های گروه در سایه سنگین این بیماری و دوری از خانواده های خود، عزم راسخ خود را در بحران جامعه به نمایش گذاشت تا سنکرون این واحدها که در هر کدام از سامانه کنترل توزیع شده آن بیش از ۱۵۰۰۰ سیگنال سخت افزاری و ده ها زوج پردازشگر مرکزی و درگاه ارتباطی به کار رفته، مطابق با برنامه زمان بندی انجام شود. به همین دلیل است که اعتقاد دارم عنوان \”مدافعان پایداری صنعت برق کشور\” برازنده ایشان است.
آقای مهندس رشیدی در جایی از صحبت هایتان اشاره به این مطلب کردید که بسیاری از این زیرسامانه ها و فلسفه های کنترلی خاص برای اولین بار اجرا شده است. لطفا بیشتر توضیح می دهید؟
اجازه بدهید از کمی عقب تر شروع کنم. در حدود سه الی چهار سال قبل بود که تصمیم بر آن شد برای واحدهای بخار نیز از سیستم کنترل بومی استفاده نماییم و این خود مستلزم طی مسیر طولانی طراحی، مهندسی، ساخت، تست، نصب و راه اندازی بود که این مهم با همت همکاران متخصص در شرکت مکو و گروه مپنا انجام شد. برای راه اندازی باید یک واحد نیروگاهی باید برخی کارها را انجام داد تا به راه اندازی سیستم کنترل برسیم. ما برای راه اندازی سیستم کنترل این واحدهای بخار سیکل ترکیبی، پس از نرمال سازی و برق دار نمودن تابلوها شامل بویلر، مشترکات بخار، کولینگ، مشترکات نیروگاه و توربین، و پروتکشن بویلر و توربین که شامل حدود ۱۹ تابلو کنترلی و ۱۰ تابلو شبکه و تغذیه و متعلقات است عملیات تست و کامیشنینگ با کمک و مساعدت همکاران پروژه و … انجام شد.
با توجه به آماده سازی هر قسمت از بخش بخار و پس از نرمال شدن سیستم کنترل طبق رویه استاندارد جزیره به جزیره درسیستم کنترل، بیت به بیت سیگنال ها و لاجیک مربوط به آن بخش بررسی و آماده بهره برداری شد.
سپس در اولین گام، آماده سازی بویلرهای ۱ و ۲ و بخش دمپر و فانکشن های مرتبط جهت فاینال پسیو و بلو اوت انجام گرفت.
باید بگویم آماده سازی های لازم برای بای پاس خطوط بویلر و کولینگ و تست خلاء و ByPass Operation و نهایتا دور دادن توربین و سنکرون در مدت زمان کمتر از یک ماه، از ویژگی های قابل ذکر در این پروژه ملی بود.
به این منظور، در تمامی جزایر نیروگاه بسته به تجهیزات موجود، شرایط به بهترین روش نرمال مورد بهره برداری قرار گرفت. برای اطمینان کامل از شرایط بهره برداری و سنکرون، کلیه سیگنال های اسکادا به دیسپاچینگ تحویل شد.
در بخش کنترل توربین نیز، ارتباط آن با سیستم بای پاس با توجه به نوع ساختار این سیستم و تفاوت های بنیادی با سیستم کنترل زیمنس، کنترل به روش زیمنس امکان پذیر نبود و لذا جهت بای پاس اپریشن بر اساس نوع ساختار MAPCS لاجیک اصلاح شد و بر اساس دستاوردها و برداشت های کسب شده قبلی و نیازهای جدید سایت، لاجیک بهینه و اصلاح گردید. نکته حائز اهمیت اینکه همکاران بهره برداری از سامانه جدید نسبت به مشابه خارجی رضایت بیشتری داشتند.
در مورد نیروگاه پرند توضیحات بیشتری می فرمائید؟
در واقع می توان گفت واحد بخار نیروگاه پرند به عنوان مرجعی برای استفاده از سامانه کنترل MAPCS در واحدهای بخار سیکل ترکیبی شناخته می شود. زیرا بیش از یک سال بر روی این پروژه کار انجام شده است. خود این نیروگاه از اهمیت ویژه ای در کشور برخوردار است چرا که نقش آن در تامین برق پایدار استان تهران و همچنین اتصال به شبکه مرکز به شمال کشور، بسیار پر رنگ است.
به عنوان توضیحات تکمیلی باید عرض کنم بخش بخار این نیروگاه، مشتمل بر سه واحد بخار ۱۶۰ مگاواتی E-Type، شش واحد بویلر بازیاب حرارتی (HRSG)، سیستم خنک کننده از نوع ACC، پست ۴۰۰ کیلوولت و ۳٫۵ کیلومتر خط انتقال ۴۰۰ کیلوولت است. لذا با توجه به حساسیت های موجود، دقت عمل ها و تمهیدات ویژه ای برای آن دیده شده است.
در این نیروگاه برای اولین بار سامانه تحریک واحد بخار با نام تجاری MAPEX نیز توسط شرکت مهندسی و ساخت برق و کنترل مپنا (مکو) بومی سازی شده و نصب و راه اندازی شده است.
در پایان اگر مطلب دیگری باقی مانده است بفرمائید.
در انتها جا دارد تشکر ویژه ای از تمامی همکاران گروه مپنا داشته باشم که به طور عینی ثابت نمودند که خواستن توانستن است و با همت و کار تیمی می توان به هر خواسته ای رسید. انجام این پروژه به ما ثابت کرد که کار تیمی و مبتنی بر دانش چه نتایج مثبتی می تواند در بر داشته باشد. و با همت خود باعث سرافرازی گروه مپنا در عرصه ملی و بین المللی می شوند و نام کشورمان را در عرصه های تکنولوژی مطرح می کنند. همچنین تشکر ویژه ای از تیم مدیران شرکت و مجموعه مدیریت ارشد گروه داشته باشم که با حمایت و راهنمایی های لازم، شرایط پیشرفت در حوزه های فناوری های با تکنولوژی بالا را برای این جوانان مهیا می کنند.
در این راه همکاران زیادی ما را یاری نمودند که جا دارد از تک تک ایشان با ذکر نام قدردانی و تشکر نمایم، اما با توجه به اینکه ممکن است نام برخی از این عزیزان را فراموش کنم به صورت کلی از مدیران، سرپرستان، کارشناسان راه اندازی و بهره برداری سایت های پرند و عسلویه، مدیریت و تیم MAPCS، رؤسای بخش های مهندسی و مدیریت های خدمات مشتریان کمال تشکر را دارم.
از شما بابت انجام این گفت و گو تشکر می کنم.
