ایمنی عمومی
ایمنی محیط کار
شرکت مهندسی و ساخت برق و کنترل مپنا (مکو) موفقیت در امر حفظ سلامت کارکنان و ایمنی را یکی از مهمترین اجزای فعالیت در قالب سیستم یکپارچه مدیریت IMS دانسته و در این راستا موفق به استقرار و اخذ گواهینامه های سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلیISO45001:2018 و سیستم مدیریت سلامت، ایمنی و محیط زیست HSE-MS گردیده است.
به منظور دستیابی به این اهداف، کاهش ریسک مخاطرات ناشی از کار تا حد قابل قبول مطابق با مدیریت ریسک مورد توجه قرار می گیرد. در همین راستا بر اساس بندهای الزامات استانداردISO45001:2018 اهم اقدامات انجام شده در مجموعه مکو به شرح ذیل می باشد:
مدیریت ریسک
مدیریت ریسک در شرکت مکو شامل ریسک حوزه های استراتژی، ریسک های فرآیندی و ریسک های HSE می باشد.
مدیریت ریسک های HSE در مجموعه مکو مطابق گام های زیر انجام می گیرد:
- شناسایی جنبه های محیط زیستی و خطرات ایمنی و بهداشت شغلی و ثبت آنها در نرم افزار جامع گروه مپنا (HCMS)
- ارزیابی ریسک فعالیت ها، خدمات، محصولات، مواد، تجهیزات، خطرات با منشا بیرونی، انسانی و طبیعی، از منظر انسانی، تجهیزاتی و اعتباری
- طبقه بندی و رتبه بندی ریسک ها بر اساس ماتریس ارزیابی
- تعریف اقدامات کنترلی ریسک ها و بر اساس منطق ERICPD
- بازیابی
- پایش، نظارت و ارزیابی مجدد
از خروجی مدیریت ریسک به عنوان ورودی سایر فرایندها مانند نظام مجوز ایمنی، آموزش، تحلیل حوادث، یکپارچگی سرمایه، کنترل عملیات، تهیه PPE و… مورد استفاده قرار می گیرد.
ماتریس ارزیابی ریسک
استقرار سیستم مجوز ایمنی کار در شرایط پر خطر و اعمال کنترل های پیشگیرانه لازم قبل از شروع فعالیت های تعمیراتی و پر خطر
سیستم مجوز ایمنی شروع به کار نه تنها مجوزی برای انجام فعالیت های بالقوه مخاطره آمیز می باشد بلکه اطلاعات و آگاهی راجع به چگونگی انجام ایمن یک کار بالقوه خطرناک را نیز ارائه می دهد.
- مجوز ورود افراد به سالن های تست
- مجوز ایمنی تست های الکتریکال
- مجوز تخلیه و بارگیری کانتینر
- مجوز تخلیه و بارگیری خودروهای برقی
- مجوز ورود و شروع به کار پیمانکاران
- مجوز ورود مواد شیمیایی
نظام آراستگی
نظام آراستگی (۵S)مجموعه اصول برای ایجاد نظم مناسب در محل کار است. این اصول همه افراد کسب و‌کار را در بر‌می‌گیرد و روی حذف مواد و لوازم غیرضروری، قرار دادن همه چیز در جای مناسب خود و استاندارد‌سازی شیوه‌های نگهداری از محیط کار تاکید دارد. ساماندهی و آراستگی محیط کار به عنوان زیر بنای ایمن سازی محیط در راستای کاهش شرایط ناایمن و بهبود وضعیت ایمنی عمومی مستلزم نگاه ویژه ای است. اقدامات صورت گرفته در خصوص پیاده سازی نظام آراستگی در مجموعه مکو به شرح ذیل می باشد:
- تدوین دستورالعمل نظام آراستگی
- اطلاع رسانی در شبکه اینترانت داخلی سازمان و شبکه های اجتماعی سازمان
- تدوین دستورالعمل تک برگی الزامات نظام آراستگی در واحد های ستادی
- برگزاری کمیته های نظام آراستگی با حضور معاونین و مدیران مجموعه
- دریافت اسامی نمایندگان نظام آراستگی در واحد های سازمان
- برگزاری زنگ نظام آراستگی داوطلبانه توسط واحد های سازمان
- ممیزی نظام آراستگی به شکل دوره ای
نیازسنجی آموزشی و برگزاری دوره های آموزش مجازی و عملی برای کارکنان در حوزه ایمنی
بخشی از صلاحیت انجام ایمن کار از طریق آموزش و کسب مهارت به دست می آید. آموزش یکی از ارکان اصلی فرهنگ سازی HSE می باشد. جهت حصول موثرتر آموزش های HSE، نسبت به تدوین ماتریس آموزشی بر مبنای مشاغل اقدام گردیده است. آموزش های HSE در سه حوزه ذیل طبقه بندی می گردند:
آموزش های سیستمی HSE
HSE مدیران، مسئولیت قانونی حوادث، مبانی و الزامات سیستم های مدیریتی در حوزه HSE و…
آموزش های عمومی HSE
نظام آراستگی، بهداشت محیط، ایمنی پیمانکاران، ایمنی کار در ارتفاع، کمک های اولیه، اطفای حریق عمومی، مدیریت پسماند، ایمنی بالابرها، ارگونومی حمل دستی بار، ارگونومی مشاغل ستادی، بیماری‌های شغلی و بیماری‌های عمومی، لوازم حفاظت فردی، چرخه عمر محصولات و …
آموزش های تخصصی HSE
کار در ارتفاع IRATA، تست و نگهداری سیستم اعلام حریق، ایمنی جرثقیل سقفی، ایمنی لیفتراک، ایمنی تست های الکتریکال، بهداشت اصناف، HSEدر سایت، تخلیه و یا بارگیری با جرثقیل موبایل، رانندگی تدافعی، ایمنی برق، طراحی روشنایی و …
قابل ذکر است در مجموعه مکو آموزش های ایمنی به صورت مصادیق زیر می باشد:
- آموزش های بدو استخدام
- آموزش به بازدیدکنندگان و مراجعه کنندگان
- برگزاری جلسات TBM
- تهیه بروشور های آموزشی
- اشتراک گذاری محتوا از طریق شبکه های اجتماعی
تشکیل کمیته HSE
بر اساس ماده ۹۳ قانون کار به منظور جلب مشارکت کارکنان و نظارت بر حسن اجرای مقررات حفاظت فنی و بهداشتی در محیط کار و پیشگیری از حوادث و بیماری ها، در کارگاه هایی که وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ضروری تشخیص دهند کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار تشکیل خواهد شد .لذا بر این اساس این جلسات به صورت منظم و ماهیانه با حضور اعضای ثابت، نمایندگان واحدها در رده مدیران برگزار و ضمن ارسال به سازمان های مربوطه مصوبات آن پیگیری و اجرا می گردد.
شرح وظایف و اختیارات این کمیته در مجموعه مکو بر اساس دستورالعمل تدوین شده شامل موارد زیر است :
- بررسی موارد ایمنی، بهداشت و محیط زیست داخل مجموعه و سایت پروژه ها
- تجزیه و تحلیل و صدور اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه در حوزه HSE
- اتخاذ تصمیم برای انجام اقدامات فرهنگی و راهبردی در حوزه HSE
- بررسی و تحلیل حوادث و پیش بینی و اصلاح یا تغییر روش های اجرایی و دستورالعمل ها
- همکاری با کارشناسان و بازرسین محیط کار
- گزارش موارد مشکوک به بیماری حرفه ای و همکاری در تعیین شغل مناسب برای کارگرانی که به تشخیص شورای پزشکی دچار بیماری حرفه ای شده اند
همیاران HSE
با هدف افزایش میزان مشارکت کارکنان و سرعت در شناسایی ریسک های ایمنی، بهداشت و جنبه های زیست محیطی به منظور کاهش حوادث و سوانح و بهسازی محیط زیست در مجموعه مکو، ضمن شناسایی پتانسیل دانشی و مهارتی پرسنل، طرح همیاران HSE اجرایی شده است.
واکنش در شرایط اضطراری
یکی از الزامات مهم و تعیین کننده در سیستم های مدیریت ایمنی و حتی زیست محیطی الزامی بند «آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری» می باشد. دلیل گنجاندن این الزام در استانداردهای یاد شده اهمیتی است که این موضوع در کاهش عواقب حادثه دارد چرا که وجود خطاهای پنهان در سیستم همواره محتمل بوده و تمامی سازمان ها متاثر از عوامل بیرونی می باشند. گاهاً این تاثیرات سازمان را به بحران کشانده و باعث بروز اختلالات اساسی در سیستم ها شده است. با داشتن طرحی در خصوص آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری می توان تاثیر عوامل بیرونی، پس از بالفعل شدن این عوامل را تا حد قابل ملاحظه ای کنترل و کاهش داد .
ارتباطات سازمانی، آموزش های مورد نیاز، وجود زیر ساخت های پشتیبانی کننده جهت تاب آوری سازمان، چگونگی پیگیری بروز وقایع اضطراری از جمله موارد مهمی است که در حوزه واکنش در شرایط اضطرای بایستی مد نظر قرار گیرد. نکات آموزشی زیر پیش از وقوع بحران در دستور کار مانور ها قرار دارد:
۱- آموزش تخلیه اضطراری
۲- آموزش های مربوط به شناسایی آژیرهای اضطراری
۳- آموزش نحوه اطلاع رسانی حوادث توسط پرسنل
۴- رویه های خارج نمودن واحد از سرویس
۵- پتانسیل های وقوع وضعیت اضطراری
۶- آموزش نگهداری از تجهیزات بحرانی و موثر بر HSE
این آموزش ها در زمان های زیر به پرسنل ارائه می شود:
- برنامه سالانه سنجش میزان آمادگی واکنش در شرایط اضطراری
- هنگام شروع بکار بخش جدیدی در سازمان
- گروه پرسنل جدیدالاستخدام
- اضافه شدن دستگاه جدید، مواد جدید یا فرآیند جدید
- بر اساس نتایج و نقاط قابل بهبود شناسایی شده
مهمترین اقدامات انجام شده در راستای بهبود واکنش در شرایط اضطراری
- مشاوره طراحی سیستم جامع و اطفای حریق مجموعه
- استفاده از مشاور در حوزه واکنش در شرایط اضطراری
- تامین مخزن اختصاصی آب اطفای حریق و اتصال به مخزن رزرو
- پوشش مجموعه به سیستم های اعلام دستی و اتوماتیک
- پوشش مجموعه به کپسول های اطفای حریق دستی و فایر باکس
- پوشش برخی از تجهیزات بحرانی به سیستم های اعلام و اطفای حریق اتوماتیک بر اساس گاز FM200
- ایجاد اتاق مانیتورینگ جهت پایش مخاطرات
- تغییر سیستم اعلام حریق به نوع آدرس پذیر
- نگهداری و سرویس سیستم های اعلام و اطفای حریق جهت اطمینان از آماده بکار بودن
- ایجاد ارتباط با ایستگاه آتش نشانی محلی
HSE پیمانکاران
مدیریت HSE پیمانکاران در مجموعه مکو ، با هدف کنترل و پیشگیری از بروز هر گونه حادثه که ممکن است منجر به تلفات، جراحات انسانی و خسارات به اموال گردد به شرح ذیل انجام می گردد:
- ارزیابی و انتخاب پیمانکار واجد صلاحیت از منظر HSE
- ارتباطات با پیمانکار از طریق ارائه کلیه اسناد الزام آور HSE
- برگزاری دوره های آموزشیHSE و برگزاری TBM جهت پیمانکاران
- بازدید تجهیزات و وسایل در بدو ورود و تجهیز کارگاه
- تشکیل جلسات HSE و پیگیری اقدامات پیشگیرانه
- پایش عملکرد روزانهHSE پیمانکار در حین کار و ارزیابی دوره ای
- ارزیابی HSE در انتهای فعالیت
بازرسی فنی تجهیزات
یکی از کلیدی ترین مباحث جهت اطمینان از عملکرد ایمن و بهینه تجهیزات و ماشین آلات در مجموعه مکو انجام بازرسی‌های سالانه تجهیزات و ماشین آلات صنعتی و دریافت گواهینامه سلامت، ایمنی و عملکرد آنها توسط مراکز دارای صلاحیت می باشد. این بازرسی‌ها از تاسیسات، ماشین آلات، سیستم‌ها و تجهیزات به طور مستمر و براساس اصول علمی و آیین نامه های حفاظت فنی و بهداشت کار انجام می پذیرد. در این نظام تجهیزات ذیل مورد پایش قرار می گیرند.
- تجهیزات حمل ونقل بار مانند لیفتراک ها
- تجهیزات بار برداری مانند جرثقیل های ثابت و بالابرها
- سیستم ارت
- تاسیسات موتورخانه ها
کنترل عملیات
کنترل عملیات به منظور حذف، کنترل و یا کاهش خطرات و همچنین حفظ یکپارچگی سرمایه تجهیزات و تاسیسات بحرانی ناشی از فعالیت های طراحی، ساخت، خرید و بکارگیری، سرویس، بازرسی و .. مرتبط با ملاحظات سیستم های مدیریتی حوزه HSE می باشد، در مجموعه مکو به صورت مستمر و بر اساس دستورالعمل تدوین شده و بر اساس چک لیست های کنترلی اجراء و پیگیری می گردد.
جهت کنترل عملیات از روش های ذیل استفاده می گردد:
- بازدید ادواری و تکمیل چک لیست های بازرسی دوره ای HSEبر اساس برنامه زمانبندی
- بازدید حین انجام فعالیت های پر خطر و در قالب پایش مجوزهای ایمنی کار
- نمونه برداری تصادفی از رفتارهای ناایمن
- نمونه برداری تصادفی از چک لیست های حوزه یکپارچگی سرمایه
- بازخوانی تصاویر دوربین های مدار بسته جهت شرایط خاص و عملیات خاص
- استفاده از پتانسیل نیروهای داوطلب در قالب تیم همیاران HSE
