با ورود شرکت برق و کنترل مپنا به عرصه طراحی و ساخت سامانه تحریک نیروگاهی، کشور ایران در زمره کشورهای صاحب فناوری پیشرفته برای طراحی، ساخت و اقدامات توسعه ای بر روی این بخش از نیروگاه های حرارتی و برقابی قرار گرفت. از این رو می توان تصور کرد سطح وابستگی به شرکت های خارجی و خروج ارز از کشور برای خرید این سامانه، به خصوص در شرایط تحریم؛ تا چه اندازه حائز اهمیت است.
حلقه کنترل گاورنر و ولتاژ ژنراتور، مهمترین و حیاتیترین حلقههای کنترلی در نیروگاه های برق هستند که سیستم تحریک، وظیفه کنترل ولتاژ خروجی ژنراتور سنکرون را بر عهده دارد. با توجه به اهمیت و نقش مهمی که سامانه تحریک در ارتباط با ژنراتور به عنوان یکی از اجزای اصلی نیروگاه دارد، پروژه طراحی و ساخت سیستم تحریک مپنا در شرکت مهندسی و ساخت برق و کنترل مپنا تعریف و پس از شش سال تلاش مستمر مهندسین جوان و نخبه کشور در واحد پژوهش و فناوری شرکت مکو، این سامانه تست های مرتبط را با موفقیت سپری کرد و در واحد دوم بخار نیروگاه پرند نصب و راه اندازی شد. متخصصین این شرکت پس از سال ها نصب و راهاندازی سیستم های تحریک نیروگاهی از برندهای پیشرو و معتبر جهانی در نقاط مختلف میهن عزیزمان و کسب تجربه از مونتاژ تابلوهای قدرت و کنترل این سیستم نیروگاهی تحت لیسانس شرکتهای اروپایی، و همچنین با حمایت همهجانبه ی شرکت گروه مپنا توانستند با ساخت اولین نمونه تابلوی تحریک مپنا با نام تجاری MAPEX گامی بلند در راستای دستیابی به دانش فنی طراحی و ساخت این سیستم نیروگاهی بردارند. دستیابی به دانش فنی بومی در این حوزه، عنصری کلیدی در زمینه خودکفایی و قطع وابستگی به بیگانگان است و در حوزه تحقیق و توسعه یکی از مهمترین پروژه های راهبردی نیروگاهی می باشد که با تکیه بر دانش و نیروی متخصص بومی طراحی و ساخته شده است.
![\"\"](\"https://www.mapnaec.com/fa/wp-content/uploads/2019/01/mapex.jpg\")
بیست و چهارم مرداد ماه سال جاری، ژنراتور سنکرون واحد دوم بخار نیروگاه پرند با سیستم تحریک گر بومی MAPEX به شبکه سراسری برق کشور متصل گردید. این واحد نیروگاهی همزمان به دو سیستم تحریک زیمنس و MAPEX مجهز شده است تا بدون اختلال در بهره برداری از واحد، در زمان های مناسب مراحل مختلف تستهای نیروگاهی بر روی سیستم تحریک MAPEX انجام پذیرد. تابلوی کراسینگ برد وظیفه برقراری ارتباط سیگنال ها و مدار قدرت با تابلوی تحریک فعال را بر عهده دارد که به طور اختصاصی برای این واحد طراحی شده است.
کارشناسان واحد پژوهش و فناوری شرکت مکو موفق شدند در طول زمان راهاندازی عادی واحد مذکور و به موازات گروه مهندسی شرکت، مراحل راهاندازی و تست اولیه این سیستم را انجام داده و مدهای کاری کنترل جریان تحریک، کنترل ولتاژ ژنراتور، اتصال به شبکه سراسری برق و تزریق توان را با موفقیت به انجام رسانند. انجام تستهای مذکور بدون بروز مشکل و در کمترین زمان ممکن، مرهون به کارگیری سیستم های تست آزمایشگاهی پیشرفته در شرکت مکو است که به سیستم های [۱]HIL معروف میباشند. در این سیستمها عملکرد صحیح تابلوی کنترل در شرایط کاری مختلف توسط نرمافزارهای شبیهساز مورد آزمون قرار میگیرد. عملکرد صحیح تابلوی کنترل تحریکگر MAPEX نیز در مراحل پیشین و در تست آزمایشگاهی با استفاده از شبیهساز نیروگاه در حالت های مختلف کاری مورد آزمون قرار گرفته است. با توجه به تلاش تیم پروژه و موفقیت کسب شده تا این مرحله، دستیابی به یک محصول نوین، ایمن و کارآمد با دانش فنی بومی تنها نیازمند همت کارشناسان و حمایت مدیران ارشد در جهت انجام تستهای بلندمدت و شناسایی و رفع نواقص احتمالی آن میباشد.
سامانه MAPEX یک محصول کاملا بومی که ساخت کامل تجهیزات حساس قدرت و ادوات پیشرفتهی کنترل و الکترونیک آن توسط کارشناسان و متخصصان شرکت مکو مطابق با استاندارد بین المللی IEEE421.5 انجام شده است. در حال حاضر با حصول دانش فنی این بخش از نیروگاههای کشور، نیاز نیروگاههای کلاس E (با توان ۲۰۰ مگا ولت آمپر) به سیستم تحریکگر با جریان ۱۴۱۷ آمپر توسط این محصول کاملاً برطرف شده و از خروج ارز در شرایط کنونی اقتصاد جلوگیری میگردد. در ادامه نیز با موازی سازی پل های یکسوساز در آیندهای نزدیک شاهد طراحی، ساخت و بهرهبردای از سیستم های تحریک نیروگاه های کلاس F (با توان ۴۷۰ مگا ولت آمپر و جریان ۴۰۰۰ آمپر) خواهیم بود.
[۱] Hardware in the loop
